İşçinin Veya İşverenin Haklı Feshi İle Kıdem Ve İhbar Tazminatı

Kıdem ve İhbar tazminatı

İş kanununun 24. ve 25. maddeleri uyarınca haklı nedenle feshin ilk koşulu, işçi ile işveren arasında sürekli bir iş sözleşmesi olmasıdır (Belirli süreli sözleşmeler, süre bittiğinde son bulacağından süre dolmadan yapılan ve haklı bir sebebe dayanmayan her fesih haksız kabul edilecektir). İş hukuku bağlamında haklı fesih, işverenin veya çalışanın, iş sözleşmesini sona erdirme hakkını, belirli ve ciddi nedenlerle kullanmasıdır. Bu tür fesih, karşı tarafın sözleşmeye uygun davranmaması veya işin yürütülmesinde önemli bir sorun yaşanması durumunda geçerlidir. Sözleşmeyi haklı olarak fesheden kişi herhangi bir ihbar öneline uymadan tek taraflı iradesi ile işi ilişkisine son verir

İhbar Öneli: İşverenin iş sözleşmesini haklı neden olmaksızın feshedebilmesi (derhal fesih) için, işverenin işçiye, işyerindeki kıdemine göre değişkenlik gösteren bir süre önceden ihbarda bulunması veya ücretini peşinen bu süreden önce ödemesi durumudur.

Taraflar haklı fesih yapamıyorsa aşağıdaki sürelere uyarak karşı tarafa bu sürenin sonunda işten ayrılacağı bildiriminde bulunur. Bu sürelere uymadan yapılan fesih geçerli olmakla birlikte haksız bir fesih sayılacak ve haksız feshi yapan taraf aşağıdaki sürelere denk gelen maaş oranında karşı taraftan tazminat talebinde bulunabilecektir.

4857 Sayılı İş Kanunu Madde 17: Süreli fesih

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi

gerekir.

İş sözleşmeleri;

a. İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından

başlayarak iki hafta sonra,

b. İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa

yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,

c. İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa

yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,

d. İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz

hafta sonra feshedilmiş sayılır. Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

Özetle;

Hizmet Süresi 6 aydan az ise : 2 Hafta

Hizmet Süresi 6 ay - 1, yıl arasında ise: 4 Hafta

Hizmet Süresi 1,5 yıl - 3 yıl arasında ise: 6 Hafta

Hizmet Süresi 3 yıldan fazla ise: 8 hafta

İşverenin Haklı Fesih Nedenleri

Aşağıda belirtilen örnekler sayılı olmayıp somut olaya ve iş ilişkisinin durumuna göre değişkenlik göstermektedir. İş Mahkemelerinin kararları ve Yargıtay içtihatları doğrultusunda her olay kendi içinde değerlendirerek feshin haklı veya haksız olduğu incelenir.

1. Çalışanın İş Ahlakına Uymayan Davranışları: Yalan beyan, hırsızlık, işverenine karşı saygısız tutum gibi etik dışı davranışlar.

2. Devamsızlık Sürekli veya geçerli bir sebep olmadan işe gelmeme.

3. Görevini İhlal Etme: İş sözleşmesinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi.

4. İş Yerinde Uygunsuz Davranışlar: İş yerinde disiplin kurallarına uymama.

Çalışanın Haklı Fesih Nedenleri

1. Ücretin Ödenmemesi: Çalışanın maaşının zamanında ödenmemesi.

2. İş Güvenliğinin Sağlanmaması: Çalışma koşullarının tehlikeli hale gelmesi.

3. Aşırı İş Yükü: İlgili sözleşme hükümlerine aykırı olarak fazla çalıştırma.

4. Kötü Muamele: Çalışana karşı ayrımcılık veya psikolojik baskı uygulanması.

Haklı Fesih Süreci

Haklı fesih durumunda, fesih eden tarafın durumu derhal bildirmesi gerekmektedir. Ayrıca, haklı fesih için geçerli bir nedenin bulunması ve bu nedenin iş yerinde belgelendirilmesi önemlidir. Haklı feshi yapan taraf ileride olacak uyuşmazlıklarda zarar görmemek adına bu feshin sebeplerini belgelendirmelidir. Biliyoruz ki mahkemeler birbirine güvenen insanalarla doludur ve unutulmamalıdır ki ''Söz uçar yazı kalır''. İşyerinden haklı fesihle ayrılan bir kişi, daha sonrasında işverenin iş yerine gelmediği için haklı fesih yaptığını öğrenebilir bu durum işçinin kıdem tazminatı alamayacağını gösterir veya işverenin ihbar süresine tekabül eden tazminat talebi olduğunu bildirdiği sık karşılaşılan bir durumdur. Bu yüzden işverenden yazılı bir kağıt almak faydalı bir yol olabileceği gibi noter marifetiyle ihtar çekmek yapılacak en garanti yöntem olacaktır.

İşverenin geçerli sebepler sunamaması veya gösterilen sebeplerin geçersiz olması, mahkeme veya özel hakemin fesih işleminin geçersiz olduğuna karar vermesi durumunda işveren, çalışanı bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşveren, işçinin başvurusundan itibaren bir ay içinde işçiyi işe almazsa, işveren, işçiye dört aydan az ve sekiz aydan fazla olmamak üzere buna denk gelen maaş miktarında tazminat ödemekle yükümlüdür.

Av. Erdem USTAOĞLU

Arb. Av. M. Erdinç USTAOĞLU

Konutkent Mahallesi 3029. Cadde No: 3/2 ( Azel Kule) Çankaya/ANKARA

Doktordan ücretsiz yardım alamadığınızı, aynı şeyin avukatlar için de geçerli olduğunu unutmayın. İletişim kısmından tarafımıza ulaşıp ücretli destek alabilirsiniz.