Estetik Operasyonlar ve Hukuki Uyuşmazlıklar

Özellikle Son Yıllarda Estetik Operasyonlara Olan İlginin Artma Sebepleri Nelerdir?

Güzel görünme, güzel olana ilgi en eski çağlardan günümüze insanlığın önemli meselelerinden biri olmuştur. Teknolojinin de gelişmesiyle artık insanlar kendi vücutları üzerinde çeşitli operasyonlarla modern dünyadaki güzellik anlayışına daha çabuk ulaşabilmekte ve böylece hem özgüvenleri artmakta hem de toplum yaşayışında kendilerini daha rahat kabul ettirebilmektedirler. Özellikle ülkemiz bu alanda dünyada sayılı ülkeler arasına girmiş ve hatta estetik turizmi diye bir kavram ın bile doğmasına sebep olmuştur.

Ne Tür Estetik Operasyonlar Vardır?

Estetik operasyonlar genel itibariyle ikiye ayrılır: Bunlardan birincisi tedavi amaçlı olanlar, bir diğeri ise güzelleşme amaçlı olanlardır. Bazen de ikisi bir arada olabilmektedir.

Bu makalede daha çok güzelleşme amaçlı olan estetik ameliyatlardan ve bu operasyonlarda estetik hekimlerinin hastaları ile ilişkilerinin hukuki niteliği, hastaların bu operasyonları yaptırırken dikkat etmesi gereken hususlar ile hekimlerin hastalarına tedavi uygularken verdikleri zararlar dolayısıyla oluşacak hukuki sorumluluktan bahsedeceğim.

Bu Operasyonların Hukuki Boyutu Nedir?

Teknolojinin hızla gelişmesi estetik operasyonların lehine olmasına karşın mevzuattaki gelişmeler aynı tempoyu yakalayamamış dolayısıyla hukukumuzda boşluklar oluşmasına sebep olmuştur. Mevzuattaki bu boşluk:

• Türk Borçlar Kanunu
  

• İnsan Hakları Biyotıp Sözleşmesi
  

• Hekimlik Meslek Etiği Kuralları
  

• Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi
  

• Hasta Hakları Yönetmeliği

İle doldurulmaya çalışılmış olsa da bu durum hukuki uyuşmazlıkların doğmasına engel olamamıştır.

Günümüzde En Çok Hangi Estetik Operasyonlar Tercih Edilmektedir?

• Göz kapağı ve çevresi estetiği.
  

• Liposuction (Yağ alma)
  

• Meme büyütme ameliyatı
  

• Dolgu, yüze yağ enjeksiyonu.
  

• Burun estetiği.
  

• Karın germe ameliyatı
  

• Meme dikleştirme.
  

• Yüz gerdirme.
  

Estetik Hekimini Diğer Hekimlerden Ayıran Nedir?

Estetik hekimi işin niteliği itibariyle diğer hekimlere göre daha fazla dikkat ve özen yükümlüğüne sahiptir. Konu güzellik beklentisi olduğundan adeta bir sanatçı gibi hareket etmesi beklenir. Böyle olunca hastaların memnuniyetsizliği ihtimali daha çok artmakta ve dolayısıyıla estetik hekimlerin hukuki sorumluluğu da artmaktadır

Normalde diğer bütün tıbbi müdahaleler için hekim ile hasta arasında vekalet sözleşmesi bulunduğu kabul edilmesine rağmen Yargıtay estetik müdahalelerin eser sözleşmesi kapsamında olduğuna hükmetmiştir.

Eser Sözleşmesinin Farkı Nedir?

Eser sözleşmesi: ‘Yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşme türüdür’

Estetik hekimi yüklenici konumunda yapımını üstlendiği işi özen borcu ve kendisine duyulan güvene ve amaca yönelik olarak sözleşme hükümlerine uyarak yerine getirmeli eseri meydana getirerek iş sahibine yani hastaya teslim etmelidir.

Burada borç altına girilen şey, eserin taahhüt edildiği gibi meydana getirilip teslim edilmesidir. Yani aslında hukuken estetik operasyonlarının bir mobilyacıya koltuk siparişi vermekten çok da farkı bulunmamaktadır. Bu doğru mudur o ayrı bir tartışma konusu.

Peki Bu Süreçte Hekimin ve Hastanın Dikkat Etmesi Gerekenler Nelerdir?

Hekimler öncelikle hastalarına karşı taahhüt ettikleri işlemi kusursuzca yerine getirebilmek adına mesleki ve kişisel tüm tedbirleri almalı,

Uygun tedaviyi belirleyip uygulamalı,

Oluşabilecek olumsuz ihtimaller bakımındana hastayı detaylı bir şekilde aydınlatmalı ve rızasını almalı. Tek başına rıza yeterli değildir bu rıza aydınlatılmış rıza olmalıdır.Hekimin ayınlatma yükümlülüğü aslında kilit nokta çünkü bu, sözleşmeden doğan ihbar yükümlülüğü ile özen ve sadakat borcu kapsamında yer almaktadır. Aksi halde hekimin hukuki sorumluluğu meydana gelecektir.

Aydınlatma Yükümlülüğü Nedir?

Hekim hastasını, hastanın sağlık durumu ve konulan tanı, önerilen tedavi yönteminin türü, başarı şansı ve süresi, tedavi yönteminin hastanın sağlığı için taşıdığı riskler, verilen ilaçların kullanılışı ve olası yan etkileri, hastanın önerilen tedaviyi kabul etmemesi durumunda hastalığın yaratacağı sonuçlar, olası tedavi seçenekleri ve riskleri konularında aydınlatır. Yapılacak aydınlatma hastanın kültürel, toplumsal ve ruhsal durumuna özen gösteren bir uygunlukta olmalıdır. Bilgiler hasta tarafından anlaşılabilecek biçimde verilmelidir. Hastanın dışında bilgilendirilecek kişileri, hasta kendisi belirler. Sağlıkla ilgili her türlü girişim, kişinin özgür ve aydınlatılmış onamı ile yapılabilir. Alınan onam, baskı, tehdit, eksik aydınlatma ya da kandırma yoluyla alındıysa geçersizdir.

Acil durumlar ile, hastanın reşit olmaması veya bilincinin kapalı olduğu ya da karar veremeyeceği durumlarda yasal temsilcisinin izni alınır. Hekim temsilcinin izin vermemesinin kötü niyete dayandığını düşünüyor ve bu durum hastanın yaşamını tehdit ediyorsa, durum adli mercilere bildirilerek izin alınmalıdır. Bunun mümkün olmaması durumunda, hekim başka bir meslektaşına danışmaya çalışır ya da yalnızca yaşamı kurtarmaya yönelik girişimlerde bulunur. Acil durumlarda müdahale etmek hekimin takdirindedir. Tedavisi yasalarla zorunlu kılınan hastalıklar toplum sağlığını tehdit ettiği için hasta veya yasal temsilcisinin aydınlatılmış onamı alınmasa da gerekli tedavi yapılır.

Aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirildiğini kanıtlama yükümlülüğü hekimdedir.

Ve gayet tabi sözleşmenin tamamlanması için, arzu edilen işlemi gereğince yerine getirip teslim etmelidir. Böylece sözleşme tam anlamıyla yerine getirilmiş olacaktır.

Hasta ise sözleşme gereği bedeli ödemekle yükümlüdür bu süreçte tam ne istediğini ifade etmeli ve hekim tarafından iyi aydınlatıldığından emin olmalıdır. Aksi halde hukuki yollara gitmesi bir yana kendi vücudunda istemediği sonuçlar meydana gelecektir.

Hekim Tüm İşi Kendi Mi Yapmak Zorundadır?

Eğer işin niteliği gereği hekimin kişisel özellikleri ve yetenekleri önem taşımıyorsa, işi başkasına da yaptırabilir fakat hekimin adam çalıştıran olarak sorumluluğu devam etmektedir.

Başarısız Bir Operasyonda Hastaların Ne Gibi Hakları Vardır?

Sözleşmeyle kararlaştırılan niteliklerde eksiklik varsa hekimin ayıba karşı tekeffül sorumluluğu doğar.

Bunun sonucunda iş sahibi yani hastaya

1-Sözleşmeden dönme

2-Ücretten indirim

3-Ayıbın giderilmesi

Ve

4-Tazminat hakkı doğar.

Bunlardan ilk üçü için kusur şartı aranmazken tazminat talebi için hekimin kusuru aranmaktadır.

Bu davalarda hekim aleyhine maddi veya manevi tazminat ya da her iki tazminat da birlikte hükmedilebilir. Hasta hatalı operasyon sebebiyle iş ve kazanç kaybı yaşamışsa bunu da talep edebilir. Eğer hasta bu operasyon sonucunda hayatını kaybetmişe hastanın mirasçıları hukuki takibe devam edebilir.